Aktualności

Nawet w przypadku opóźnienia lotu z powodu nieprzewidzianych problemów technicznych przewoźnicy lotniczy są zobowiązani do wypłaty pasażerom odszkodowania – uznał Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku w sprawie C-257/14 Corina van der Lans/Koninklijke Luchtvaart Maatschappij NV w dniu 17 września 2015 roku.

Zgodnie z prawem  Unii (rozporządzenie nr 261/2004) w przypadku  odwołania  lotu lub dużego opóźnienia lotu,  przewoźnik  lotniczy  jest  zobowiązany  do zapewnienia pasażerom lotu opieki, a także wypłaty  odszkodowania (w wysokości od 250 do 600 EUR   w zależności  od odległości lotu).  Nie  jest  on  jednak  zobowiązany  do  wypłaty  tego  odszkodowania,  jeżeli  może  dowieść,  że  odwołanie  jest  spowodowane  zaistnieniem nadzwyczajnych  okoliczności,  których  nie  można  było  uniknąć  pomimo  podjęcia  wszelkich racjonalnych środków.

W przedmiotowej sprawie obywatelka Holandii Corina van der Lans była pasażerką lotu linii lotniczych Koninklijke Luchtvaart Maatschappij (KLM)  z Quito (Ekwador) do Amsterdamu. Samolot wylądował w Amsterdamie z 29–godzinnym opóźnieniem. Według KLM powodem opóźnienia były nadzwyczajne okoliczności, a mianowicie uszkodzenie dwóch elementów samolotu: pompy paliwa oraz zespołu hydromechanicznego. Linie lotnicze KLM podniosły, że uszkodzone części nie przekroczyły średniego okresu ich używalności i że ich producent nie udzielił żadnych szczególnych wskazówek co do możliwości wystąpienia usterek począwszy od określonego stanu zużycia tych części. Innymi słowy KLM nie mogły usterek przewidzieć i uniknąć. Dlatego odmówiły wypłaty odszkodowania pani van der Lans.

Spór trafił do sądu w Amsterdamie, lecz przed wydaniem orzeczenia sąd ten postanowił zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości z pytaniami prejudycjalnymi. Zmierzały one do ustalenia, czy problem techniczny, który wystąpił niespodziewanie i nie jest następstwem nieprawidłowej obsługi technicznej, ani nie został wykryty podczas wykonywania regularnej kontroli, mieści się w pojęciu "nadzwyczajnych okoliczności" i zwalnia przewoźnika z obowiązku wypłaty odszkodowania.

Trybunał zauważył, że awaria spowodowana przedwczesną wadliwością określonych części statku powietrznego rzeczywiście stanowi nieoczekiwane zdarzenie, lecz z drugiej strony pozostaje nierozerwalnie związana z bardzo złożonym systemem funkcjonowania maszyny, wykorzystywanej często w trudnych, a nawet ekstremalnych warunkach meteorologicznych. Ogólnie wiadomo, że każda część statku powietrznego zużywa się.

Trybunał wskazał, że funkcjonowanie statków powietrznych nieuchronnie wiąże się z występowaniem problemów technicznych. Tym samym przewoźnicy lotniczy są stale narażeni na takie problemy. Dlatego problemy techniczne wykryte podczas przeglądu statków powietrznych lub z powodu braku takiego przeglądu, nie mogą stanowić, jako takie, „nadzwyczajnych okoliczności" – wyjaśnił TSUE.

W omawianym powyżej wyroku Trybunał w Luksemburgu wskazał, że tylko niektóre problemy techniczne, zwłaszcza wynikające z ukrytych wad produkcyjnych zagrażających bezpieczeństwu lotów, aktów sabotażu lub terroryzmu, mogą zwolnić przewoźników z obowiązku wypłaty odszkodowania.

W  ocenie Trybunału problemy techniczne, na które powoływały się KLM, nie mieszczą się w pojęciu „nadzwyczajnych okoliczności". Przewoźnik musi zatem wypłacić odszkodowanie Corinie van der Lans.

Warto przy tym wskazać że z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wynika, że problemy techniczne rzeczywiście mogą stanowić nadzwyczajne okoliczności, ale tylko wówczas, gdy odnoszą się do zdarzenia, które nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego i nie pozwala na skuteczne nad nim panowanie ze względu na jego charakter lub źródło ( wyrok Trybunału z 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-549/07, Wallentin–Hermann).

Dlatego to nieoczekiwane zdarzenie w przedmiotowej sprawie  wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego, gdyż przewoźnik ten jest stale narażony na tego typu niespodziewane problemy techniczne. Przewoźnik powinien skutecznie zapobiegać takim awariom lub naprawiać je wymieniając przedwcześnie wadliwe części. To do niego bowiem należy zapewnienie obsługi technicznej i właściwego funkcjonowania statku powietrznego wykorzystywanego do celów prowadzonej działalności gospodarczej – stwierdził Trybunał w Luksemburgu.

Oznacza to, że linie lotnicze zobowiązane są niniejszym wypłacać odszkodowanie, nawet jeśli odwołanie  lotu spowodowane było nieoczekiwanymi problemami technicznymi. Z naszego doświadczenia wynika, że linie lotnicze, odmawiając wypłaty odszkodowania, powołują się najczęściej  właśnie na usterki techniczne. W większości spraw usterki te jednak nie są "nadzwyczajnymi" i udaje się skutecznie wywalczyć odszkodowanie od linii lotniczych (zobacz przykłady).